Η εβδομάδα των Παθών και η Ανάσταση
• Για τον λαό μας, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι μια εβδομάδα γεμάτη από όμορφα έθιμα που οδηγεί στη χαρά του Πάσχα. Η περιποίηση των αυλών, τα κόκκινα αυγά, τα κάλαντα των παιδιών, η επιστροφή στη γενέθλια γη, το ψήσιμο του αρνιού, το αντάμωμα συγγενών και φίλων, η κοινή ευωχία… Ακόμα και οι ακολουθίες της εκκλησίας έχουν ως ένα βαθμό το χαρακτήρα εθίμου: Η ακρόαση του τροπάριου της Κασιανής, το ευχέλαιο, τα 12 ευαγγέλια, το στόλισμα και η περιφορά του Επιταφίου, το “Δεύτε λάβετε φως” και το “Χριστός Ανέστη”…
• Για τους θρησκειολόγους, είναι αντικείμενο μελέτης και η παραλλαγμένη συνέχιση της ελληνικής αρχαιότητας. Από τον Άδωνη στον Χριστό και από την Παρθένο και Παλλάδα Αθηνά στην Υπέρμαχο Στρατηγό, την Παναγία…
• Για τους ποιητές, είναι πηγή έμπνευσης, με τη σταυραναστάσιμη όψη της. Άλλες φορές, βλέπουν σ’ αυτή την προσωποποίηση της Άνοιξης («Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα», θα πει ο Σεφέρης. Κι ο Κόντογλου θεωρούσε τη Βαϊοφόρο ως την ωραιότερη εικαστική αποτύπωση της Άνοιξης).
• Στην Ορθόδοξη Θεολογία ωστόσο, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η κορύφωση μιας μεγάλης πορείας εσωτερικού αγώνα 40 ημερών… Αυτοέλεγχος, κάθαρση, ταπείνωση, μετάνοια, διαρκής αγωνιστικότητα, είναι αξίες που προβάλλονται στην περίοδο αυτή. Εκκλησιαστικά, η Μεγάλη Εβδομάδα έχει να κάνει με τα πάθη. Τα π ά θ η (παθήματα) του Ι η σ ο ύ, που προκύπτουν από τα π ά θ η (ψυχικές ασθένειες) και τις α μ α ρ τ ί ε ς (αστοχίες) των α ν θ ρ ώ π ω ν: Λαθεμένες προσδοκίες, εγωισμός, υποκρισία, αχαριστία, φιλοχρηματία, προδοσία, εμπαιγμός, λιποψυχία, εκδικητικότητα… Πόσο και της εποχής μας χαρακτηριστικά όλα αυτά, που η ανθρωπότητα θυσιάζει πρόθυμα αξίες και ιδανικά στο βωμό του κέρδους και της υπέρμετρης αυτοπροβολής…
Αλλά η εβδομάδα των παθών, μέσα από μια μοναδικά κατανυκτική ατμόσφαιρα χαρμολύπης, περνά από τη Σταύρωση για να καταλήξει στην Ανάσταση! Α ν ά σ τ α σ η και στην ψυχή του ανθρώπου, απαλλαγή από τα πάθη και τις μικρότητες, επιείκεια και συγχωρητικότητα, ελπίδα κι απεριόριστη αγάπη, κατά το πρότυπο της θεϊκής…
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
Αθανάσιος Τσουκνίδας
16 Απριλίου 2023
• Για τον λαό μας, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι μια εβδομάδα γεμάτη από όμορφα έθιμα που οδηγεί στη χαρά του Πάσχα. Η περιποίηση των αυλών, τα κόκκινα αυγά, τα κάλαντα των παιδιών, η επιστροφή στη γενέθλια γη, το ψήσιμο του αρνιού, το αντάμωμα συγγενών και φίλων, η κοινή ευωχία… Ακόμα και οι ακολουθίες της εκκλησίας έχουν ως ένα βαθμό το χαρακτήρα εθίμου: Η ακρόαση του τροπάριου της Κασιανής, το ευχέλαιο, τα 12 ευαγγέλια, το στόλισμα και η περιφορά του Επιταφίου, το “Δεύτε λάβετε φως” και το “Χριστός Ανέστη”…
• Για τους θρησκειολόγους, είναι αντικείμενο μελέτης και η παραλλαγμένη συνέχιση της ελληνικής αρχαιότητας. Από τον Άδωνη στον Χριστό και από την Παρθένο και Παλλάδα Αθηνά στην Υπέρμαχο Στρατηγό, την Παναγία…
• Για τους ποιητές, είναι πηγή έμπνευσης, με τη σταυραναστάσιμη όψη της. Άλλες φορές, βλέπουν σ’ αυτή την προσωποποίηση της Άνοιξης («Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα», θα πει ο Σεφέρης. Κι ο Κόντογλου θεωρούσε τη Βαϊοφόρο ως την ωραιότερη εικαστική αποτύπωση της Άνοιξης).
• Στην Ορθόδοξη Θεολογία ωστόσο, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η κορύφωση μιας μεγάλης πορείας εσωτερικού αγώνα 40 ημερών… Αυτοέλεγχος, κάθαρση, ταπείνωση, μετάνοια, διαρκής αγωνιστικότητα, είναι αξίες που προβάλλονται στην περίοδο αυτή. Εκκλησιαστικά, η Μεγάλη Εβδομάδα έχει να κάνει με τα πάθη. Τα π ά θ η (παθήματα) του Ι η σ ο ύ, που προκύπτουν από τα π ά θ η (ψυχικές ασθένειες) και τις α μ α ρ τ ί ε ς (αστοχίες) των α ν θ ρ ώ π ω ν: Λαθεμένες προσδοκίες, εγωισμός, υποκρισία, αχαριστία, φιλοχρηματία, προδοσία, εμπαιγμός, λιποψυχία, εκδικητικότητα… Πόσο και της εποχής μας χαρακτηριστικά όλα αυτά, που η ανθρωπότητα θυσιάζει πρόθυμα αξίες και ιδανικά στο βωμό του κέρδους και της υπέρμετρης αυτοπροβολής…
Αλλά η εβδομάδα των παθών, μέσα από μια μοναδικά κατανυκτική ατμόσφαιρα χαρμολύπης, περνά από τη Σταύρωση για να καταλήξει στην Ανάσταση! Α ν ά σ τ α σ η και στην ψυχή του ανθρώπου, απαλλαγή από τα πάθη και τις μικρότητες, επιείκεια και συγχωρητικότητα, ελπίδα κι απεριόριστη αγάπη, κατά το πρότυπο της θεϊκής…
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
Αθανάσιος Τσουκνίδας
16 Απριλίου 2023
