Θράκη

Picture
Αυτό που ονομάζουμε σήμερα Θράκη, με συγκεκριμένα τραγούδια, ρυθμούς, χορούς, περιλαμβάνει τη σημερινή εντός Ελλάδος Θράκη, αλλά και την Ανατολική Θράκη (στην Τουρκία), τη Ρωμυλία (στη Βουλγαρία) και τα νησιά του βορείου Αιγαίου Θάσο και Σαμοθράκη.
Διατηρούνται  εδώ, σε μια συνεχή αλληλοπεριχώρηση, διαφορετικές παραδόσεις, συνήθειες, φυλές και ιδιώματα.

Παρτιτούρες δημοτικών τραγουδιών της Θράκης

Αγιόγιαννος

Αγιόγιαννη ’π’ το σύνορο, τ' Ἁη Γιάννη τό βοτάνι,
τρία λουλούδια μάλωναν ποιο θα πρωτοανοίξει,
το ’να μιλάει για νερό και τ’ άλλο για το μύρο,
το τρίτο το καλύτερο μιλάει για την αγάπη.
​
Τρεις κοπελούδες πλέξανε στεφάνι με λουλούδια,
και πλέκοντας, και λέγοντας, και ψιλοτραγουδώντας,
στη μέση πλέκουν το Xριστό, δεξά την Παναγία,
κι από τα ζερβά του Xριστού πλέκουν τον Άη Γιάννη.

[αγιόγιαννος = λιοτρόπι, λουλούδι που φύεται στις άκρες των χωραφιών την εποχή της γιορτής του Άη Γιάννη. M’ αυτά και άλλα αγριολούλουδα στη γιορτή οι κοπέλες έπλεκαν μια «φούντα», στην οποία και αναφέρεται το τραγούδι].
​
Από ξένο τόπο
(καρσιλαμάς)

Αμάν, από ξένο τόπο κι’ απ’ αλαργινό
ήρθ’ ένα κορίτσι, φως μου, δώδεκα χρονώ,

Έχει πρόσωπο φεγγάρι, μάτια γαλανά,
δυο χειλάκια κερασένια και ξανθά μαλλιά.

Έχει χάρη, ομορφάδα, κάλλη περισσά,
έχει ξετρελλάνει όλους, γέρους και παιδιά.

Αμάν, πιάνω ξεκουμπώνω τ’ αργυρά κουμπιά,
βλέπω πάνω στα λαιμά της που ’χει μιαν ελιά.

Tην ελίτσα που ’χεις κόρη δεν μου την πουλάς,
μόνο μου τη δείχνεις, φως μου, και με τυραννάς. ​
Άη Δημήτρης έρουνταν

Άη Δημήτρης έρουνταν, αρραβουνιάζουν τα πιδιά,
αρραβουνιάζουν τα πιδιά, αρραβουνιάζ’ κι η Θουμαή,
Παπα Mανώλ'ς προυβόδισι, στου γιο τ' νύφη τη γύριψι,
Στου γιο 'τ νύφη τη γύριψι κι ούλους ου κόσμους ζήλιψι,
κι ούλους ου  κόσμους ζήλιψι κι μάγιψαν τη Θουμαή.

[Οι γάμοι στις κτηνοτροφικές οικογένειες γίνονταν όταν έσμιγαν για το Χειμώνα. Οι δύο γιορτές που σηματοδοτούσαν την κίνηση των οικογενειών ήταν του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου].
Βασίλεψεν Αυγερινός

Βασίλεψεν Αυγερινός,
γλυκοχαράζει η μέρα, μαύρο πουλάκι μου
γλυκοχαράζει η μέρα, το χελιδονάκι μου.

Παν’ τα πουλάκια στη βοσκή,
όλα ζευγαρωμένα, μαύρο πουλάκι μου,
όλα ζευγαρωμένα, το χελιδονάκι μου.

Κι ένα πουλάκι μοναχό
κάθεται το καημένο, μαύρο πουλάκι μου,
κάθεται το καημένο, το χελιδονάκι μου.

Δεν φάνηκε το ταίρι του
και είναι λυπημένο, μαύρο πουλάκι μου,
και είναι λυπημένο, το χελιδονάκι μου.